القاي تصورات منفي و تزريق نگاه‌هاي ضد سرمايه‌داري و مالکيت خصوصي از تلويزيوني که با پول مردم اداره مي‌شود،‌ منجر به افزايش بي‌سابقه انتقاد فعالان بخش خصوصي به تلويزيون دولتي ايران شده و آنها را به واکنش واداشته است.آخرين اخبار از رايزني روساي اتاق‌هاي ايران و تهران با عزت‌الله ضرغامي و درخواست از او براي حضور در ميان فعالان بخش خصوصي حکايت دارد.

يحيي آل‌اسحاق دو بار به صورت حضوري از آقاي ضرغامي براي حضور در نشست‌هاي صبحانه يا نشست هيات نمايندگان اتاق تهران دعوت کرده و محمد نهاونديان درصدد تشکيل گروهي از کارشناسان و اعضاي اتاق بازرگاني براي مذاکره با رييس صداوسيما برآمده است.

با اين حال طيف گسترده‌اي از مديران اتحاديه‌ها و تشکل‌ها پا را از اين موضوع فراتر گذاشته و درصدد تهيه و تنظيم بيانيه‌اي انتقادي خطاب به رييس صداوسيما و جمع‌آوري امضا عليه او هستند.همه اينها در واکنش به تداوم سياست‌هاي صداوسيما و اصرار برنامه‌نويسان و برنامه‌ريزان اين ارگان دولتي به تزريق نگاه‌هاي کاملا منفي به فعالان بخش خصوصي صورت گرفته که مصداق بارز آن در سريال«به کجا چنين شتابان» نمود عيني يافته است.

نخستين بار اعتراض‌هايي از اين دست دو سال پيش در نشست هيات نمايندگان اتاق تهران آغاز شد که طي آن چند نماينده بخش خصوصي در اعتراض به پخش يک سريال تلويزيوني در ماه رمضان که شخصيت اصلي‌اش يک سرمايه‌گذار بدجنس بود، خواستار مذاکره با رييس سازمان صداوسيما شدند.اعتراض آنها انگار به گوش مديران ارشد تلويزيون دولتي نرسيد چه آنکه بعدها روند توليد سريال‌هاي ضد بخش خصوصي نه تنها متوقف نشد که به شکلي گسترده‌تر، تداوم يافت.

يحيي آل‌اسحاق، رييس اتاق تهران اندکي پس از ‌آن جريان رويارويي اتفاقي‌اش با عزت‌الله ضرغامي را بازگو کرد و گفت: ايشان در جريان انتقادهاي بخش خصوصي قرار دارد و اعلام آمادگي کرده است تا در نشست صبحانه اتاق تهران حضور يابد.پس از آن روابط عمومي اتاق تهران دو بار ديگر خبر از مذاکره و نامه‌نگاري با رييس سازمان صداوسيما داد اما عزت‌الله ضرغامي هرگز در پارلمان بخش خصوصي حاضر نشد.از سوي ديگر اعضاي پارلمان بخش خصوصي در اتاق‌هاي بازرگاني ايران و اتاق‌هاي شهرستان‌ها نيز نسبت به رويه تلويزيون دولتي در ارايه تصويرهاي منفي از سرمايه‌گذاران انتقاد کردند.

در نهايت بيش‌ترين انتقادها به سازمان صداوسيما در سي‌ودومين نشست هيات نمايندگان اتاق تهران شکل گرفت، جايي که احمد ترک‌نژاد از رييس اتاق تهران خواست تا عزت‌الله ضرغامي را به پارلمان بخش خصوصي دعوت کند.رييس اتاق تهران در واکنش به صحبت‌هاي احمد ترک‌نژاد گفت: چند بار با آقاي ضرغامي مذاکره و صحبت کرده‌ايم و نامه‌نگاري هم شده است که باز هم اين روند را ادامه مي‌دهيم تا با صداوسيما به درک مشترکي نسبت به مسايل دست پيدا کنيم.

تصوير مخدوش

ديدن پسر معتاد، دختر مبتلا به ايدز و فساد اخلاقي مرد پولداري که سراغ زن دوم رفته و خيانت برايش کار زياد سختي نيست، مرهم درد بي‌پولي و فقر خانواده‌اي پر‌جمعيت است که آخر شب، دور هم پاي جعبه جادو مي‌نشينند و با ديدن مصيبت‌هاي نازل شده به پولدارها، خدا را شکر مي‌کنند که لااقل بچه‌هايشان معتاد نشدند، ايدز نگرفتند و اگر مرد خانه درآمد خوبي ندارد، لااقل شلوارش دوتا نشده تا سراغ زن دوم برود. چهار، پنج سالي هست که بينندگان، هر شب لا‌اقل در يکي از سريال‌هاي شبکه‌هاي سيما، يک پولدار بدبخت يا پولدار فاسد را مي‌بينند که چطور با وجود اينکه در خانه دوبلکس و سوبلکس زندگي مي‌کند و ماشين شاسي بلند دارد، گرفتار مصيبت است.

در چنين فضايي، ديدن مجموعه‌اي نظير«به کجا چنين شتابان» چيز غريبي نيست. ديالوگ‌هاي نقش‌هاي مثبت و منفي لبريز از تفکرات ضد‌ثروت است. آنچا پسر‌عموي خوب داستان به پسر عموي گمراه خودش مي‌گويد که به لقمه نان حلال خودش رضايت دارد و نمي‌خواهد به ثروت(که مثل پسر‌عموي گمراه حتما بايد از راه نامشروع کسب شود) برسد. نقش منفي هم فردي عياش و اهل شرب خمر، قاتل، جنايتکار، حيله‌گر و پولدار است، داراي يک شرکت خصوصي است که به ساخت صنعتي مسکن اشتغال دارد و مافيايي از خلافکاران را دور خود جمع کرده است. پسري معتاد و هرزه که عصمت دختري از طبقه فقير را لکه‌دار کرده و دختري که قاپ پسري از طبقه متوسط را براي رسيدن به اهداف شوم دزديده است. پروژه‌هاي عظيم ساختماني مرد پولدار در کنار عياشي‌هايش نمايش داده مي‌شود، در حالي که هيچ اثري از کارآفريني نيست که همين مرد پولدار فاسد انجام داده است. قاعدتا پروژه‌هاي چند 10 طبقه‌اي و چند 100 واحدي، طيف گسترده‌اي از کارگران و تکنسين‌ها را سر کار برده است.

در حالي اين قشر از جامعه در مجموعه‌هاي تلويزيوني اين‌طور نمايش داده مي‌شوند که کمتر کسي ديده که در مجموعه‌اي تلويزيوني، يک پولدار خوب نمايش داده شود. سرمايه‌داري که با احداث کارخانه‌اي تعداد زيادي از کارگران را سر کار گذاشته است و احيانا، پول کسي را هم بالا نکشيده، نزول نمي‌دهد و کارگرانش از او ناراضي نيستند. فساد در طبقه ثروتمند در حالي در اين سريال‌ها به تصوير کشيده مي‌شود که لااقل به شهادت صفحات حوادث روزنامه و آمارهاي نيروي انتظامي از مناطق جرم‌خيز، اتفاقا فقر محمل وسيع‌تري را براي وقوع جرايم ايجاد مي‌کند. برخلاف آنچه در اين سريال‌ها نشان داده مي‌شود، اکثرا اعتياد و بيماري‌هاي خاص (نظير ايدز و هپاتيت) که خود مي‌تواند محل وقوع بزه‌هايي چون دزدي، قتل، تجاوز و... باشد در بين فقرا به خاطر مشکلاتي چون استفاده از سرنگ‌هاي مشترک به دليل کمبود امکانات، دزدي و قتل به خاطر تامين هزينه اعتياد و تجاوز به دليل نبود شرايط لازم اتفاق مي‌افتد.

«به کجا چنين شتابان» تنها يک نمونه است. به طرز عجيبي، همزمان با روي کار آمدن دولت نهم ـ در اواسط سال 84 ـ سريال‌هاي مناسبتي مسلسل‌وار به ثروتمندان يا همان مرفهان بي‌درد حمله مي‌کند؛ سريال‌هايي که اتفاقا عوامل، بازيگران و کارگردان و... آنها زياد با ثروت بيگانه نيستند. دست کم بايد براي تهيه اين مجموعه‌ها دستمزد خوبي دريافت کرده باشند!

از پربيننده‌ترين سريال‌ها، سريال‌هاي مناسبتي هستند که هر شب پخش مي‌شوند. در اين ميان طي يک دهه اخير، پخش چنين مجموعه‌هايي در سيما رواج بيشتري پيدا کرده است. از بين سريال‌هاي مناسبتي هم، سريال‌هاي ماه رمضان مخاطب بيشتري دارند. از يک طرف نسبت به سريال‌هاي نوروزي مدت بيشتري(30روز و 30 قسمت) دارند و از طرف ديگر مثل سريال‌هاي مناسبتي ديگر(مثل سريال‌هاي نوروزي) لزوما طنز نيستند. تقريبا از ابتداي دهه 80 پخش چنين سريال‌هايي آغاز شده و تاکنون هم ادامه دارد، هر چند امسال يعني در سال 88، روند صعودي آن متوقف شد و آنچنان سريال دندان‌گيري پخش نشد.

صاحبدلان

سال 85 و سريال صاحبدلان به کارگرداني محمد‌حسين لطيفي، آغاز اين جريان بود. در اين سريال صحاف پيري نمايش داده مي‌شود به نام سيد‌خليل، صحاف برادري دارد به نام سيد‌جليل و کل سريال دور اين دو شخصيت مي‌چرخد. صحاف که عبا به دوش مي‌اندازد و مرد متديني است، در جهت ارشاد برادر خود بر‌مي‌آيد. داستان آنجا به ثروت مربوط مي‌شود که نقش منفي ماجرا، برادر متکبر و مغرور صحاف است. سيد‌جليل تمرکز همه بدي‌هاست. او در برابر توصيه‌هاي برادر متدين خود به ثروت و دارايي‌هاي خود تکيه کرده و به هيچ وجه قابل ارشاد نيست. همزمان با اين سريال، مجموعه ديگري در شبکه سه نمايش داده مي‌شد که اگرچه طنز بود، اما روايت ثروتمندان کلاهبرداري بود که براي دزدي يک گنج به خانه‌اي اجاره‌اي در جنوب شهر تهران و در محله‌اي فقير‌نشين رفته بودند. در سريال زير‌زمين، خانواده مرفهي به سرپرستي فرج نمايش داده مي‌شود که در برابر خوبي‌ها و درستي کردار خانواده فقير رفته‌رفته به پلشتي‌هاي خود پي مي‌برند و در جهت اصلاح خود مي‌کوشند.

ميوه ممنوعه

در سال 86 تيغه تيز پيکان سريال‌هاي مناسبتي، اين‌بار به سمت ثروتمندي سنتي نشانه مي‌رود. در مجموعه ميوه ممنوعه کارخانه‌داري متدين که به گفته تهيه‌کنندگان سريال آزمايش مي‌شود. پسر کارخانه دار، به سبک ساير مجموعه‌ها ناخلف از آب درآمده و از فرصت‌ها استفاده مي‌کند تا اموال ديگران را بزخري کند. زماني که پسر خانواده در حال کلاهبرداري است، پدر پير خانواده در سن کهولت عاشق دختري جوان مي‌شود و دارايي‌هاي خود را در اين راه فدا مي‌کند و... در سال 87، تخطئه ثروتمندان به سمت پدري با مکنت نشانه رفت که در مجموعه «روز حسرت» از پسر خود غافل است. در خوابي که مادر پسر ديده، پدر متدين خانواده که با مکنت هم هست، در برزخ گرفتار شده است، پدر از اين خواب نگران مي‌شود و سرگرم جست‌وجو در حساب و کتاب اموالش مي‌شود، اما در نهايت گناه خود را در نظارت نکردن صحيح به کار پسرش مي‌يابد؛ پسري که به خاطر هوس‌بازي زن خوب خود را رها کرده و به عشق زن ديگري گرفتار شده است و حالا پس از مرگ زن اولش، دچار عذاب وجدان شده و...

صرف‌نظر از سريال‌هاي مناسبتي، در سريال‌هاي پر‌مخاطب اخير نيز ثروتمندان جايگاهي شبيه به سريال‌هاي مناسبتي داشتند. در مجموعه يوسف پيامبر(ع) به کارگرداني فرج‌الله سلحشور، تمامي ثروتمندان در مقابل يوزارسيف قرار گرفتند، هر چند طرح اين داستان از قرآن کريم اخذ شده است، اما با حواشي‌اي که به آن افزوده شده بود امروزي به نظر مي‌رسيد، آنجا که يوزارسيف به فقرا بشارت مي‌دهد که آمده تا جاي دانه درشت‌ها را با فقرا عوض کند و بر‌حسب اتفاق، همگي نقش‌هاي منفور و زشت اين سريال را ثروتمندان آن روزگار تشکيل مي‌دادند؛ ثروتمنداني که از ظهور پيامبري جديد به شدت ناراحت هستند. در سريال ترانه مادري، ديگر سريال پرمخاطب اخير نيز، دايي کارخانه‌دار و ثروتمند، به همراه همسر پول‌دوست و پدر زن ثروتمند خود، قصد بالاکشيدن ثروت خواهر‌زاده‌هاي يتيمش را دارد، دايي که با خانواده‌اي ثروتمند وصلت کرده بود و تمام تلاشش را کرد تا از ثروت دو برادر يتيم بهره‌مند شود. نگاهي اجمالي به مجموعه‌هاي تلويزيوني نشان مي‌دهد که ديدگاهي ضد‌سرمايه‌داري در بين نويسندگان و کارگردانان سيما در حال قوت گرفتن است، اين در حالي است که بر اساس نظرات مقام معظم رهبري، سياست‌هاي اصل 44 و جايگاه کارآفرينان که قاعدتا از قشر متمول جامعه نيز هستند در قوانين کشور به وضوح تعيين شده است. طبيعتا دولت به تنهايي نمي‌تواند براي تمام متقاضيان اشتغال‌زايي کند و بخش عمده‌اي از اشتغال‌زايي در کشور را کارآفرينان بر عهده دارند.

علي مطهري : دفاع از هاشمي دفاع از مظلوم است

*آيا اين قسمت از لايحه بودجه 89 که مطابق مصوبه پيشين مجلس در قانون هدفمند کردن يارانه‌هاست، در مجلس اصلاح مي‌شود؟
بله قطعا. اگر مجلس کنترل‌هاي قانوني لازم را نداشته باشد، دولت مرتکب تخلفات قانوني بيشتري مي‌شود. مثلا مي‌بينيد که صندوق مهر رضا را بدون اخذ قانوني از سوي مجلس، به اجرا در مي‌آورد، اما قانون مسکن جوانان را که در مجلس هفتم تصويب کرده‌ايم، هنوز اجرايي نکرده‌اند؟ مي‌دانيد چه حجم زيادي از قوانين مصوب مجالس هفتم و هشتم هست که هنوز با گذشت ماه‌ها و سال‌ها از زمان تصويبشان، هنوز از سوي دولت اجرايي نشده‌اند؟ آقاي رئيس‌جمهور به جاي اين حرف‌ها بفرمايند که چرا قوانين مصوب مجلس را اجرا نمي‌کنند؟

اينها از ويژگي‌هاي منحصر به فرد دولت ايشان است که به دليل برخي مسائل و ملاحظات سياسي و رويکرد حمايتي مجلس از دولت، به آنها رسيدگي نمي‌شود. به همين دليل است که معتقدم مجلس از جايگاه قانوني‌اش در مقابل دولت کوتاه آمده است. مجلس بايد از دولت سوال کند که چرا برخلاف قانون عمل مي‌کند؟

وقتي که مجلس از انجام وظايف قانوني خود کوتاه مي‌آيد، دولت هم به خودش اجازه پيش روي مي‌دهد و به جاي پاسخگويي به مجلس، مجلس را متهم مي‌کند.

*بخشي از سخنان شما، کمي مبهم بود. اينکه گفتيد مجلس بايد از دولت سوال کند، به منزله اين است که طرح سوال از رئيس‌جمهور بايد در دستور کار مجلس قرار بگيرد؟ يعني شما چنين پيشنهادي را خطاب به همکاراتان در مجلس مطرح مي‌کنيد؟
بنده شخصا معتقدم که بايد از دولت به دليل تخلفات قانوني‌اش سوال کرد. اما متاسفانه مجلس به دليل برخي ملاحظات سياسي، مراعات دولت را مي‌کند.

*فکر مي‌کنيد در شرايط موجود چنين اهتمامي در ميان نمايندگان مجلس وجود دارد؟ به ويژه آنکه طرح سوال از رئيس‌جمهور نيازمند امضا و موافقت 75 تن از نمايندگان است.
نه. چنين همتي در مجلس نيست. همانطور که گفتم فعلا ملاحظات سياسي و اينگونه مصلحت‌انديشي‌ها به انجام وظايف قانوني مجلس، ارجحيت دارد. البته انجام اين وظايف نظارتي از تذکر گرفته تا سوال و استيضاح بستگي به خود مجلس دارد. فعلا که مجلس سکوت کرده و قصد استفاده از ابزارهاي نظارتي‌اش را ندارد.

*دولت در مواردي همچون افزايش درآمدهاي ناشي از هدفمند کردن يارانه‌ها به گونه‌اي عمل مي‌کند که همواره توپ در زمين مجلس باشد تا اگر مجلس تصميمي اصلاحي به نسبت لايحه ارائه شده از سوي دولت گرفت، در اجرا هر مشکلي که پيش آمد متوجه مجلس باشد نه دولت. آيا با اين وجود باز هم مجلس به کاهش درآمد منظور دولت در اين زمينه اصرار خواهد داشت؟ حتي اگر مردم، مجلس را مقصر ببينند يا دولت بخواهد مجلس را مقصر جلوه دهد؟
قضاوت در اين زمينه برعهده مردم است که بايد ببينند تصميمات دولت به نفعشان است يا اصلاحات مجلس. مجلس به دليل جلوگيري از تورم بالا، مخالف درآمد 40 هزار ميلياردي دولت از محل اجرايي هدفمند کردن يارانه‌هاست. چون همان درآمد 20 هزار ميلياردي مصوب مجلس هم تورم زيادي را به همراه خواهد داشت.

*تورم درآمد 20 هزار ميليارد هدفمند کردن يارانه‌ها چقدر است و اگر اين درآمد مطابق خواسته دولت تا سقف 40 هزار ميليارد تومان افزايش يابد، با چه تورمي روبه‌رو خواهيم بود؟
درآمد 20 هزار ميليارد تومان دولت از اين محل، حداقل 30 درصد تورم را افزايش مي‌دهد. اما اگر درآمد دولت از محل هدفمند کردن يارانه‌ها تا 40 هزار ميليارد تومان افزايش يابد، تورم تا 50 درصد افزايش خواهد يافت.

*با وجود چنين تورمي، چرا دولت درآمد خودش در اين بخش را افزايش داده است؟
براي اينکه مي‌خواهد کسري بودجه‌اش را به نوعي جبران کند. بودجه 89، آنگونه که دولت لايحه آن را به مجلس ارائه داده است، حداقل 8 هزار ميليارد، کسري خواهد داشت. اين در حالي است که برخي ارقام در لايحه بودجه سال آتي غيرواقعي ديده شده است. مثلا افزايش بودجه عمراني کشور از 28 هزار ميليارد به 34 هزار ميليارد تومان غيرواقعي است.

آقاي حسيني وزير اقتصاد در کميسيون تلفيق اعلام کردند که از بودجه عمراني 28 هزار ميلياردي سال جاري، ظرف 11 ماه گذشته فقط 14 هزار ميليارد تومان جذب شده است. در سال آينده هم ما تقريبا همين اندازه امکان جذب بودجه عمراني داريم. پس مابقي 34 هزار ميليارد تومان بودجه در نظر گرفته شده جذب نمي‌شود. به همين دليل است که ما از برنامه عمراني کشور عقب هستيم.

من حتي در نخستين جلسه کميسيون تلفيق از وزير اقتصاد پرسيدم که چرا براساس قانون برنامه چهارم عمل نشده و به جاي برداشت 81 هزار ميلياردي از فروش نفت، معادل 8 درصد رشد ناخالص ملي نداشته‌ايم؟ چرا 243 هزار ميليارد از درآمدهاي نفتي را در بودجه‌هاي سنواتي آورده‌ايم و تا سال 87 فقط 3 درصد رشد ناخالص ملي داشته‌ايم؟ ايشان هيچ پاسخ قانع‌کننده‌اي به اين سوالات ندادند.

*با همه اين اوصاف به نظر مي‌رسد که لايحه بودجه 89 علي‌رغم آنکه رئيس‌جمهور تاکيد دارند بدون کم و کاست در مجلس به تصويب برسد، مصوب نخواهد شد. عمده موارد اصلاحي در اين لايحه، حول چه موضوعاتي است؟
درآمد دولت از محل هدفمند کردن يارانه‌ها که به احتمال قوي اصلاح خواهد شد و از 40 هزار به 20 هزار ميليارد تومان مصوب مجلس کاهش مي‌يابد. از ديگر درآمدهاي دولت هم به نظر مي‌رسد که 10 هزار ميليارد تومان ديگر کسر شود.

بخشي از درآمدهاي صندوق توسعه ملي را هم مجلس حذف خواهد کرد. چون دولت برخلاف سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري، 12 هزار و 8 ميليارد تومان از درآمدهاي اين صندوق را به کارهاي عمراني اختصاص داده است که اگرچه دولت آن را به نوعي توجيه مي‌کند اما از ديد مجلس اين تخلف غيرقانوني دولت، قابل قبول نيست.